ارتباط اضافه وزن و چاقی با برخی مؤلفه‌های شیوۀ زندگی در دختران دانش‌آموز پایۀ سوم تا پنجم دبستان منطقۀ 6 آموزش و پرورش شهر تهران

سابقه و هدف: اضافه وزن و چاقی کودکان به دلیل افزایش شیوع، یکی از مشکلات مهم بهداشتی و اجتماعی در سال‌های اخیر است که با چاقی بزرگسالی، بیماری‌های مزمن فیزیکی و روانی مرتبط است. یکی از عوامل مؤثر در اضافه وزن و چاقی کودکان، شیوۀ زندگی آنان است. هدف از این تحقیق، بررسی ارتباط چاقی و اضافه وزن در دختران دبستانی پایۀ سوم تا پنجم منطقۀ 6 آموزش و پرورش شهر تهران با برخی مؤلفه‌های شیوۀ زندگی بود. مواد و روش‌ها: این بررسی تحلیلی مورد- شاهدی با روش خوشه‌گیری یک مرحله‌ای تصادفی روی 314 دانش‌آموز دختر دبستانی پایۀ سوم تا پنجم منطقۀ 6 آموزش و پرورش تهران صورت گرفت. اطلاعات جمع آوری شده شامل این موارد بود: قد، وزن و محاسبه BMI ، میزان پول توجیبی دریافتی و مقدار صرف شده برای خرید تنقلات، ساعات بی‌تحرکی و تنقلات مصرفی در طی آن، میزان خواب شبانه‌روز، حذف وعده‌های اصلی غذایی، نوع میان‌ْوعده مصرفی در صورت حذف صبحانه، تعداد و نوع میانْ‌وعده در روز، نحوه طی کردن فاصله خانه تا مدرسه و اندازه‌گیری میزان فعالیت بدنی. روش‌های آماری شامل مجذور کای(آزمون فیشر)، من ویتنی، آزمون تعقیب توکی و رگرسیون لجستیک بود. یافته‌ها‌: از میان عوامل مورد بررسی، این عوامل به طور مستقیم با چاقی و اضافه وزن دختران دبستانی مورد بررسی ارتباط داشت: ساعات تماشای تلویزیون، ویدئو، سی‌دی و پرداختن به بازی‌های کامپیوتری در ایام هفته و آخر هفته، میزان پول توجیبی دریافتی و مقداری از آن که صرف خرید میانْ‌وعده و تنقلات می‌شود، تعداد بار و نوع تنقلات مصرفی هنگام فعالیت‌های بی تحرک، تعداد بار مصرف میانْ‌وعده در صبح و عصر، حذف وعده‌های اصلی غذایی و نوع میان‌ْوعده جایگزین صبحانه، میزان خواب در شبانه‌روز، مدت زمان پیاده‌روی جهت طی کردن فاصله خانه تا مدرسه و میزان فعالیت بدنی روزانه، به طور معکوس با اضافه وزن و چاقی در دختران مورد بررسی مرتبط بود. بین تعداد بار مصرف میانْ‌وعده بعد از شام و ساعات انجام تکالیف و چاقی و اضافه وزن در آنان ارتباطی دیده نشد. نتیجه گیری: چاقی و اضافه وزن در دختران مورد بررسی با برخی مؤ‌لفه‌های شیوۀ زندگی ارتباط داشت که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ساعات خواب، صرف تنقلات هنگام تماشای تلویزیون، سی‌دی و استفاده از کامپیوتر، حذف وعده غذایی صبحانه و شام، میزان پول توجیبی دریافتی و مقداری از آن که صرف خرید تنقلات شده اشاره کرد. هر چند که این ارتباط ممکن است مستقل نباشد. واژگان کلیدی: چاقی، اضافه وزن، دختران دبستانی، ساعات بی‌تحرکی، میانْ‌وعده، طول مدت خواب، وعده‌های غذایی